1 Αυγ 2012

Στερεότυπα: Από την πνευματική οκνηρία στον εμπράγματο φασισμό

Οι ρίζες του φασισμού τρέφονται από τον ναρκισσισμό της ομάδας
                                           Εrich Fromm

Όταν η πραγματικότητα δεν συμφωνεί μαζί μας, τόσο το χειρότερο για την... πραγματικότητα
                                                   Αγνώστου

«Ήταν κάποτε ένας Γερμανός, ένας Ιταλός και ένας Έλληνας....»


Τι κοινό έχουν ο καταιγισμός απαξιωτικών δημοσιευμάτων και δηλώσεων για τη χώρα μας, η αποδιαρθρωτική λειτουργία του κοινωνικού αυτοματισμού, τα ατυχώς φιλοπαίγμονα «τιτιβίσματα» επίδοξων ολυμπιονικών, η «νικηφόρα ειμαρμένη του DNA» ντοπαρισμένων τέως ολυμπιονικών, ο ...«Πίου» και οι ...ξανθιές; Την παγίδευση της σκέψης, της διάνοιας και του συναισθήματος στο ψυχοπνευματικό έλος των στερεοτύπων.

Η έννοια του στερεοτύπου έχει απασχολήσει και απασχολεί επιστήμες όπως η κοινωνιολογία, η κοινωνική ψυχολογία, η ψυχιατρική και η ψυχανάλυση και ένας συνοπτικός ορισμός του θα μπορούσε να είναι ο ακόλουθος: πρόκειται για συμβατικό και απλουστευτικό χαρακτηρισμό που αποδίδεται στα μέλη μιας ομάδας ανθρώπων και βασίζεται σε γενικεύσεις. Συνηθέστερα αφορά πεποιθήσεις, προκαταλήψεις και δοξασίες που μοιράζονται μέλη μιας ομάδας ανθρώπων και αναφέρονται είτε σε υποτιθέμενα χαρακτηριστικά των μελών της ίδιας της ομάδας (ένα είδος συλλογικού ή εθνικού αυτοπροσδιορισμού), είτε σε υποτιθέμενα χαρακτηριστικά μελών μιας άλλης ομάδας ανθρώπων (όπου και στην περίπτωση αυτή επιτυγχάνεται ένα είδος συλλογικού αυτοπροσδιορισμού, εξ αντιδιαστολής εν προκειμένω). Στη δική μας ενδεχομένως αντίληψη, οι Έλληνες είναι θερμοί, φιλικοί, ανοιχτόκαρδοι και φιλόξενοι και οι Φινλανδοί ψυχροί, κλειστοί και ξενόφοβοι, ενώ η φινλανδική αντίληψη για τα πράγματα αντιδιαστέλλει τους εργατικούς, συνεπείς, οργανωτικούς Φινλανδούς, με τους ασυνεπείς, ρέμπελους, αφερέγγυους Έλληνες.

Η παραγωγή και η διάδοση των στερεοτύπων δεν είναι τυχαία, είναι κατά κάποιο τρόπο... φυσιολογική. Τα δύο βασικά τους χαρακτηριστικά -απλουστευτική γενίκευση και κοινή, συλλογική αντίληψη- απαντούν σε δύο βασικές ανάγκες: θέλουμε να καταλαβαίνουμε (ή να νομίζουμε ότι καταλαβαίνουμε) εύκολα χρησιμοποιώντας, ει δυνατόν, έτοιμα και προκατασκευασμένα ερμηνευτικά σχήματα και κατηγοριοποιήσεις και επιθυμούμε να μοιραζόμαστε αντιλήψεις και πεποιθήσεις με τους γύρω μας, σφυρηλατώντας κατά τον τρόπο αυτό την κοινή μας ομαδική, συλλογική, εθνική συνείδηση. Θέλουμε να υπάγουμε την πραγματικότητα, όσο περίπλοκη και πολυεπίπεδη κι αν είναι, σε ξεκάθαρα σχήματα με κοινό πλαίσιο ανάλυσης. Η κατά περίπτωση ανάλυση φαινομένων και γεγονότων, η αναζήτηση βαθύτερων αιτίων και συσχετίσεων, η διάκριση υποπεριπτώσεων και επιμέρους αποχρώσεων, η μελέτη των ποιοτικών χαρακτηριστικών είναι επίπονη και εργώδης. Απαιτεί πνευματική εγρήγορση και κοπιώδη μάχη με τις προκαταλήψεις και τις προκατασκευασμένες βεβαιότητες. Ο σχετικισμός είναι εξαιρετικά κουραστικός. Προτιμούμε έναν κόσμο με «Καουμπόηδες και Ινδιάνους», με προαιώνια καλούς και προαιώνια κακούς, έναν κόσμο ξεκάθαρο, ασπρόμαυρο.

Τα στερεότυπα είναι εύκολα, είναι «ευπώλητα», καθιστούν τη χειραγώγηση εφικτότερη και πιο αποτελεσματική. Πολιτικές παρατάξεις, προεκλογικές εκστρατείες, δημοσιογραφικές καριέρες, τηλεοπτικές πωλήσεις, διαφημιστικές καμπάνιες στηρίζονται στα στερεότυπα, τα καλλιεργούν, τα προωθούν, αλλά κυρίως τα εκμεταλλεύονται. «Οι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να πιστέψουν οτιδήποτε, φθάνει να μη δείξεις την παραμικρή επιφυλακτικότητα».

Δυστυχώς το πρόβλημα δεν είναι θεωρητικό, ηθικό ή κοινωνικοπολιτικό μόνο. Είναι αμείλικτα πρακτικό. Όσο πιο στερεοτυπική, κάθετη και απόλυτη είναι η προσέγγιση των προβλημάτων, των φαινομένων, των ανθρώπων, της πραγματικότητας, τόσο πιο πιθανά είναι ολέθρια λάθη και καταστροφικές συνέπειες. Ο κόσμος δεν είναι ασπρόμαυρος, ούτε μάχη του Καλού με το Κακό (με τελικό νικητή το Καλό). Ούτε «περιούσιοι λαοί» υπάρχουν, ούτε «γεννημένοι νικητές». Η θαμπωμένη από την «ολυμπιακή Ελλάδα» του 2004 οικουμένη, μοιάζει πλέον να μας απαξιώνει συλλήβδην, άκριτα και ισοπεδωτικά. Κι αν μεν η Ελλάδα εμφανίζεται ως μιαρός παρίας, ως failed state, ως αρχέτυπο αποτυχίας (με τα προφανώς καταστροφικά αποτελέσματα που έχει για την οικονομία μιας κατ’εξοχήν τουριστικής χώρας αυτός ο ανελέητος -σχεδόν ρατσιστικός πλέον- καθημερινός διασυρμός), η επικράτηση της λογικής των εθνικών στερεοτύπων (PIIGS κτλ) σε ευρωπαϊκό επίπεδο απειλεί την ούτως ή άλλως εύθραυστη συνοχή του κοινού ευρωπαϊκού πολιτικού, οικονομικού και νομισματικού εγχειρήματος. Ο ευρωπαϊκός φεντεραλισμός φθίνει και οι εθνικισμοί, οι περιχαρακώσεις, η αμοιβαία καχυποψία και οι αντιπαλότητες ενισχύονται. Προσέξτε λίγο τη σημειολογία των δημοσιευμάτων μετά από κάθε σύνοδο κορυφής: υπάρχουν «νικητές και ηττημένοι», «θριαμβευτές και ταπεινωμένοι».

Τέλος, ο εθισμός της σκέψης στην στερεοτυπική αντίληψη εύκολα μετατρέπεται σε αυτεπίστροφο (μπούμεραγκ): τα στερεότυπα αφορούν και την εικόνα του εαυτού μας. Εκεί που απερίσκεπτα και επιφανειακά βλέπαμε μια «ισχυρή Ελλάδα», μια «θωρακισμένη οικονομία», ένα «μέλος του κλαμπ των ισχυρότερων κρατών του πλανήτη», τώρα βλέπουμε εξίσου ανενδοίαστα και οριστικά ένα «προτεκτοράτο», μια «κατεστραμμένη οικονομία», μια «καθημαγμένη κοινωνία»-από την υπεροψία στη μοιρολατρία με οδηγό αστήρικτες βεβαιότητες και απλουστευτικές γενικεύσεις.

Ζούμε πλέον, αναμφίβολα, σε πολύ ταραγμένους και δύσκολους καιρούς. Έχουμε ενδεχομένως την ανάγκη εύπεπτων ερμηνειών, επιφανειακής αναζήτησης αιτίων, συνοπτικής απόδοσης ευθυνών, ανέξοδης πίστης σε εύκολες ή και μαγικές λύσεις. Μπορούμε να συνεχίσουμε να προσφεύγουμε στα στερεότυπα.

Η πραγματικότητα όμως είναι μάλλον πιο σύνθετη, και σίγουρα πιο...ξεροκέφαλη, απ’ όσο θέλουμε να πιστεύουμε. Και εμείς, και οι ...άλλοι.

Ιnfo: Καθημερινή μάχη με τα στερεότυπα. Tης Τασούλας Καραϊσκάκη 

Οι Wolfgang, οι Μήτσοι και τα στερεότυπα. Του Θεόδωρου Παπαγγελή.

Υ.Γ. Σατυρικοί (...και αρκετά διασκεδαστικοί) χάρτες των εθνικών στερεοτυπικών αντιλήψεων των ευρωπαϊκών χωρών είναι διαθέσιμοι εδώ

Υ.Γ.2.  Και όπως λέει και το ...στερεότυπο, μια μουσική ανάσα:

«Και για τον κόσμο που μισείς δεν είμαι άλλος
Και για τον κόσμο που αγαπάς δεν είμαι αυτός»

Σε στίχους Μ. Ελευθερίου και μουσική Θ. Μικρούτσικου, από τον Χ. Θηβαίο



και ...άλλη μία: «Δεν είμαι αυτός που θες»- Ενδελέχεια



5 σχόλια:

  1. κυρζοπουλε,γιατρε.ευχομαι ποτε να μην πεσει κανεις στας λαβιδας σου.

    καποιες γενικες παρατηρησεις.

    1.δηλωνω λατρης του φασισμου οσο ο ισλαμιστης οσο και εσυ ο δυτικος λουμπεν οπως θα καταδειξω, και των στερεοτυπων,διχως αυτα θα ημουν δυστυχης επιστημων οπως υμας.

    2.Οι ρίζες του φασισμού τρέφονται από τον ναρκισσισμό της ομάδας
    Εrich Fromm

    μην ξεχνας ομως οτι κολοκοτρωνης, αποικιες ελληνικες που εκπολιτισαν βαρβαρους μεχρι τον ατλαντικο εβασισθησαν εις τον ναρκισσιμον της ομαδος,η ομας ανσαμπλ ρυθμικης γυμναστικης χρειαζεται αυτον για να δημιουργησει,η ομας προγραμματιστων οι αρχιτεκτονες για να φτιαξωσιν εργον μεγαλον,αποτελει προεκτασιν της αυτοεκτιμησεως μας αλλιμονον αν δεν υπαρχει φασισμος,ο τσωρτσιλ ητο φασιστας οπως και ο σταλιν καθοσον αν δεν ητο και δεν ναρκισσευε στην αγγλικη ομαδα δεν θα αντιστεκετο εις γερμανιαν,θα ηνοιγεν ποδια ως κρετινος αντιφασιστας.τα παντα στην φθσιν ειναι φασισμος και ετσι πρεπει δια την εξελιξην.ετσι αποφασισεν αυτη και ουδεις ημπορει να το ανατρεψει.

    ο φασισμος υπαρχει απο την ημερα που βγηκαμε απο τας σπηλιας και ευτυχως θα υπαρχει παντα ως προαπαιτουμενον ευτυχιας και αυτοπραγματωσεως σε φιλικον περιβαλλον ανθρωπογενες.

    ο φρομ ειναι στο χωμα και εχει προ πολλου αποσυντεθει απο σκωληκες,ενω εγω ζωντανος,η γνωμη του εχει αξια μονο για τα σκουληκια που ταισε...
    ο φασισμος ειναι η μονη οδος προς την ευτυχια του ανθρωπινου ζωου,η μονη συμβατη σκεψι με τον μονον αληθινο φυσικον νομο του συμπαντος,ενω τα αρχιδια μας θα συνεχισουν να επικλινουν και μετα το σωματιδιον της μπαρουφας του χιγκς,ενω οι μωαμεθανοι θα συνεχισουν να βρωμουν ανοησια,η δαρβινικη εξελιξις του φαινομενου της ζωης θα οριζει ουτο το φαινομενον μοναδικως.

    σου θυμιζω το λεχθεν απο τον δανο κικεργκααρντ οτι το προβλημα μου ειναι ο αλλος...

    εξαλλου ειναι υπεροχο να ανηκεις σε μια ομαδα με ναρκισσισμο,χεστηκαμε για οσους δεν ειναι σαν εμας,η ζωη μας αξιζει μονον για οσους μας ομοιαζουν,οι αλλοι ειναι ενα εμποδιο φυσικο προς την αυτοπραγματωσι.η φυσις διαταζει,πιο ομορφος πιο εξυπνος πιο ευτυχης μεσα απο τους συμμαχους σε win win situation,τα κακεκτυπα της μητρας του εργοστασιου της φυσης υπαρχουν για την δαρβινικη εξελιξη των ειδων και μονον για να καμουν προπονησι τα βελτιστοποιημενα τω εκαστοτε χρονω δημιουργηματα

    δες γιατρε τον λεοντα αρσενικο και ρωμαλεο που πνιγει τα μικρα λεοπαρδαλακια μολις τα βρει,οχι για να τραφει αλλα για να επιβιωσουν τα καλλιτερα δηλαδη πιο ικανα σε προσαρμογη.

    προσφερει υπηρεσια σε ενα αλλο ειδος εξολοθρευοντας ενα ανταγωνιστη της δικης του ευτυχιας.αν δεν το καμει θα το καμει καλλιτερα εν αλλο λεονταρι δαρβινικα ανωτερον.υπερτατος νομος,εξολοθρευσατε οτι παρεμβαινει μεταξυ σας και της ευτυχιας σας,προσαρμοστειτε δαρβινικα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. 2.
    το περιεχομενον του αρθρου με αφηνει αδιαφορον,ανοησιες ιατρου στον λευτερο(το εγραψα βαρβαροελλαδικοαριστερα,αληθεια ερωτησις προς μαρξιστας αφου ο απριλιος ειναι πουστης, βαρναλικος και κριαριστης και λεγεται απριλης ο αυγουστος εκανε αλλαγη φυλου και δεν λεγεται ....αυγουστης?) χρονο του.

    επισημαινω ομως οτι τα στερεοτυπα ειναι η πηγη της ευτυχιας του ανθρωπου,οποιος δεν εχει στερεοτυπα καταληγει στο τρελλαδικο η μονος του στα βουνα γιατι δεν ανηκει απλα σε ομαδα σε φασια -δεσμη που λεγανε οι φασιστες και οι αρχαιοι ελληνες εγραφαν περι ομαιμου ομοτροπου κλπ καθως και τα πολιτκα αριστοτελους περι ζωου η θεου.ακομη και οι αναρχικοι λανθανοντες φασιστες που εχουν βαλει αλλα συμβολα ενοτητος στην κλειστη ναρκισιστικη ομαδα των

    εμεις λοιπον θα εχουμε και στερεοτυπα,θα ειμεθα και ρατσιστες γιατι ανηκουμε σε φυλη ενδοξη και μαγκιωρα και εξω απο δαυτην δεν υπαρχομε παρα μονο δυστυχεις , οπως και ο φρομ σου καταλαβε αλλα αντι να επαινεση την ομαδα της φυσεως το επαθολογοποιησεν διχως εναλλακτικη επιλογην ομως ευτυχιας ,θα ειμεθα αρσενικοι και φαλλοκραται και θα σπαμε πλακα με κιναιδους,και θα ζουμε οπως μας αρεσει.οσοι πιστοι ενωθειτε μαζι μας,οι αλλοι εχουν τον οικτο και την περιφρονησι μας,αν δεν ενοχλουν την ευτυχια μας απλα δεν υπαρχουν και δεν μας αφορουν,ειναι res,οτι και ενας βραχος η μια στοιβα ρουχα στο μικροκοσμο μας,αν μας ενοχλησουν ομως θα εξολοθρευθουν ως εμποδια.

    τερλεγκας και φαουστ μαζι,διατι ετσι μας αρεθει.
    οποιος ερχεται παρακλητος στο σπιτι μας,αν δεν μας αρεσει θα φυγει,το αλογο του καβαλαρη ξευρει ενα αφεντικο...στο σπιτι μου χωρει μονο οτι με ευχαριστει,ο,τι αλλο ειναι λεοπαρδαλακη για τον ρωμαλεο λεοντα του δαρβινισμου.δεν ειμαι εγω αλλα η φυσις που ενεργοποιει τον νομον της τον μονον αληθη και ουχι τεχνητον ανθρωπινον αρα ανευ αξιας περαν της τυπικης επιβολης.ισως σου φαινονται αποφασιστικα αυτα,αλλα ετσι πρεπει κανεις να ζει οχι δειλος και χωρις προσωπικοτητα να σερνεται σαν διανοουμενος καταθλιπτικος που δεν ανηκει στη δεσμιδα της ομαδος.

    3,καταπληκτικος ο χαρτης σ(ο)ου με την γεωγραφια των βαρβαρων...ετσι εχουν τα πραγματα,παντοτε εκπολιτιστες ειμεθα ιστορικως και παντοτε βλεπομε με οικτο και κατανοησι τους δυστυχεις εκπολιτισμενους σημερινους δυτικους,με τις φουχτες ψυχοφαρμακα,τους καρκινους με την σεσουλα απο τον τροπο ζωης των και την υποκουλτουρα της βιας και δυστυχιας των.δεν ειναι αλλωστε τυχαιο που την θεσι του αντιθεισμου στο λονδινον παιρνει ο αδιαφορος ισλαμισμος που σταδιακα θα απορροφησει λευκους δυτικους που ψαχνουν πιστη και δεν την βρισκουν στους νευρωτκους προστεσταντες αιρετικους αντιθεους της δυσεως των αιπαντ,

    στελνομε δε μηνημα εις τους δυτικους,να μην αποπειρωνται να μας καμουν σαν τα μουτρα τους,εμεις ειμεθα διακριτη ρατσα και ουδολως επιθυμομε πλην μικροαστικων παρασιτικων ελιτ-μειονοτητων της χωρας αυτης να γιγνουμε ωσαν αυτους.οχι με αυτα που γελαμε και οικτιρομε να τα φορεσουμε φουστανι...

    χεστηκαμε και για τα λεπτα τους,και για τον καταρρεοντα υποπολιτισμο τους,οι μονοι που θελουν να ειναι μερος της παρακμης των ειναι μια μειονοτης ελλαδιτων δυτικοστροφων ελιτ που μας εχουν κατσει στο σβερκο στην οικονομια τας τεχνας,της πολιτικη τα σχολεια κλπ κλπ

    απορριπτομε λοιπον και τους δυτικους που εχουν πολιτισμικως ελαχιστο ιστορικο χρονον επιβιωσεως και τους λουμπεν ανατολιτας που τα ποδια των ζεχνουσιν και νεγρους χομο νεαντερνταλ με τις διογκομενες εξελικτικα κεφαλες .

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. 4.οπως εκαταλαβες και η πνευματικη σπιρταδα οδηγει προς τον φασισμον δηλαδη την αυτοπραγματωσιν.η προσπαθεια καποιων ελιτ να εμφανισουν πνευματικη αναπηρια την οκνηρια και παραλογον τον φασισμον,καταρρεει.

    συμβαινει ακριβως το αντιθετον,η δικη των ομας βαυκαλιζεται και ειναι ναρκισσος,νομιζουν οτι ειναι πνευματικα ενεργοι και σκεπτομενοι και οι αλλοι οκνηροι που καταληγουν σε παθογενεια που ενεργει καποτε ως φασισμος.αλλα και αυτη η ελιτιστικη πλανη οτι αυτοι ειναι υγιεις και ενεργοι ενω οι αλλοι οκνηροι και ασθενεις φασιστες,ειναι ακριβως ο δικος των φρομικος ναρκισισμος της ομαδος ελιτ,ειναι και αυτοι φασιστες ελιτ που απλα προσπαθωσιν να αυτοπραγματωθουν μεσα στην ομαδα που νομιζει οτι ειναι καλλιεργημενη ενω εμεις ουχι.οι πολεμωντες τον φασισμον ειναι πιο σκληροι ομαδοποιημενοι ναρκισιστες

    ανοησιες ασφαλως των μη εθνοφυλετιστων,η οκνηρια οσο και η ενεργητικοτης εχει μονον μια οδο προς ευτυχια μεσα σε ομαδα,την ρατσα ,τον εθνοφυλετισμον ,ακομη και οι αντιπαλοι σε ομαδες αγελες καπιταλιστικου η αλλου η αναρχικου φρομικου ναρκισισμου καταληγουσιν.

    ολα ειναι ομας ιδεων αιματος τροφης κλπ. η ομας του εθνους η της ρατσας δεν ειναι ελλειψη καλλιεργειας επειδη καποιοι προτασσουν μια ελιτιστικη αποκρυφιστικη ομαδα ειτε ιλουμινατι ειτε απλα μορφωμενοι και διανοουμενοι,δεν ειναι δειγμα πολιτισμου η απορριψις της ομαδος ειναι γεννημα της δυτικης παρακμης του μοναχικου λυκου καταναλωτου των αγορων.αυτες αι ομαδαι προσπαθουν να σας πουν οτι η ομας των ιδεων τους ειναι κατι αλλον πιο αξιον να ακολουθειται απο την ομαδα ιδεων του φασισμου η της ρατσας,μια πλανη ασφαλως που πηγαζει απο τις καλλιτερες δημοσιες σχεσεις τους,ειναι ελκυστικο να προτεινεις εναν τρυφηλον τροπο ζωης που ειναι αδιεξοδος ειτε με πιστωτικες καπιταλισμου ειτε με τον πατερουλη κρατος που σε ταιζει με μισθο φλατ κομμουνιστικον βρεξει χιονισει, και να το αντιπαραβαλλεις με την ζωην της ομαδος που εχει εθνος και ρατσα που αγωνιζεται για την ευτυχια μεσα απο τις κοινες αξιες της.

    δια αυτο μια αλλη μορφη φασισμου το ισλαμ διαπρεπει και προχωρα γιατι μιλα στη ψυχουλα του ανθρωπου τον κοινωνικοποιει και του διδει ζωη κοινωνικη και μετα θανατον ελπιδα,ενω σεις εχετε απαγορευσει τον εθνοφυλετισμο ως κακο πολιτισμο και καματε τους λευκους δυτικους κομπλεξικους και καταθλιπτικους και μονηρεις γιατρε θυμα της δυτικης παρακμιακης παιδειας που εκπαιδευει στην αυτοενοχοποιηση τον δυτικο...εξου και τρεμετε τον ρατσισμο γιατι εισθε δυστυχεις και κομπλεξαρισμενοι δεν ανηκετε πουθενα και εισθε αριστοτελελικα θηρια με μορφωσι αλλα οχι παιδεια και εθνοφυλετικη περηφανεια.εισθε πια σκλαβοι των αλλων που εχουν ομαδα ναρκισμου,(φασιστικη δηλαδη ειτε νεγρικη ειτε ισλαμικη ειτε κατι αλλο που βρωμιζει την πρωην γη των δυτικων),που ελεγε και ο υπαρξιστης φιλοσοσφος ανωτερω...

    ΑπάντησηΔιαγραφή