Ψήγματα αισιοδοξίας

-«Σταμάτα επιτέλους να είσαι τόσο αρνητικός!»
-«Ένας πραγματικός αισιόδοξος θα είχε πει,...Να είσαι θετικός...! »


Παρακολουθούσα προ ημερών την ομιλία του Προέδρου των Η.Π.Α. κατά την τελετή ορκωμοσίας του για τη δεύτερη και τελευταία θητεία του. Ο Μπάρακ Ομπάμα είναι αναμφίβολα ένας χαρισματικός ρήτορας και ο ρόλος του, αλλά και η περίσταση επέβαλαν να εκφωνήσει έναν λόγο αισιόδοξο και ενωτικό. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα λεγόμενα του δεν έχουν την αξία και τη σημασία τους, και μάλιστα όχι μόνο για τους Αμερικανούς πολίτες. Θα' λεγα δε ότι το παρακάτω απόσπασμα (σε κάπως ελεύθερη μετάφραση) θα μπορούσε κάλλιστα να μας προβληματίσει.

«Πάντα αντιλαμβανόμασταν ότι όταν οι καιροί αλλάζουν το ίδιο πρέπει να κάνουμε κι εμείς, ότι η πίστη στις θεμελιώδεις αξίες μας απαιτεί νέες αντιδράσεις σε νέες προκλήσεις, ότι η προάσπιση των ατομικών μας ελευθεριών απαιτεί συλλογική δράση. Γιατί, κανένα άτομο μόνο του δεν μπορεί να εκπαιδεύσει τους δασκάλους μαθηματικών και επιστήμης που χρειαζόμαστε για να δώσουν στα παιδιά μας τα απαραίτητα εφόδια για το μέλλον, ή να χτίσει τους δρόμους, τα δίκτυα, τις υποδομές, τα ερευνητικά εργαστήρια που απαιτούνται για να φέρουν δουλειές και επιχειρήσεις στις ακτές μας. Τώρα, περισσότερο από ποτέ, πρέπει να τα κάνουμε όλα αυτά μαζί, σαν ένα έθνος, σαν ένας λαός.
Αυτή η γενιά δοκιμάσθηκε από την κρίση που ενίσχυσε την αποφασιστικότητα μας και απέδειξε την ανθεκτικότητα μας. Η οικονομική ανάκαμψη όμως έχει αρχίσει, οι δυνατότητες της Αμερικής είναι απεριόριστες, γιατί έχουμε όλες εκείνες τις ιδιότητες που απαιτούνται σε έναν κόσμο χωρίς σύνορα: Νιάτα, καθοδήγηση (ηγεσία), ποικιλία, ανοιχτή σκέψη, μια ατελείωτη ικανότητα να ρισκάρουμε, και το χάρισμα να επανανακαλύπτουμε και να καινοτομούμε.
Είμαστε φτιαγμένοι γι'αυτή τη στιγμή και θα την αδράξουμε, στο μέτρο και το βαθμό που θα είμαστε ενωμένοι. Γιατί, εμείς, ο λαός, αντιλαμβανόμαστε ότι η χώρα δεν μπορεί να επιτύχει, όταν μια διαρκώς συρρικνούμενη μειοψηφία κερδίζει τόσα πολλά, ενώ μια διευρυνόμενη πλειοψηφία δυσκολεύεται να επιβιώσει. Πιστεύουμε ότι η ευημερία της χώρα μας πρέπει να ακουμπήσει στους ευρείς ώμους μιας ανερχόμενης μεσαίας τάξης.  Η κοινωνία ευδοκιμεί όταν κάθε άνθρωπος μπορεί να βρει ανεξαρτησία και περηφάνεια στη δουλειά του και όταν τα εισοδήματα από την εργασία απελευθερώνουν τις οικογένειες από τη φτώχεια.»

Road to nowhere

Aντί άλλου σχολίου για το προχθεσινό κοινοβουλευτικό "Δελφινάριο",
το "Road to nowhere" από τους Talking Heads (Oμιλούσες Κεφαλές)



















Well we know where we're goin'                          
But we don't know where we've been
And we know what we're knowin'
But we can't say what we've seen
And we're not little children
And we know what we want
And the future is certain
Give us time to work it out

We're on a road to nowhere
Come on inside
Takin' that ride to nowhere
We'll take that ride

Η μυωπική εξομοίωση των «άκρων»

Κανείς δεν μπορεί να σκέφτεται και να χτυπάει κάποιον την ίδια στιγμή.

Suzan Sontag, Αμερικανίδα συγγραφέας

Το μόνο που χρειάζεται το κακό για να πετύχει είναι οι ευπρεπείς να μείνουν αδρανείς.

Edmund Burke, Iρλανδός πολιτικός, συγγραφέας, φιλόσοφος (1729-1797)

Όταν το παρελθόν δεν φωτίζει το μέλλον, το 
                                                                                    παρόν σκοτεινιάζει. 
                                                                       
                                                              Alexis de Tocqueville, Γάλλος πολιτικός διανοητής

Εδώ και μήνες, και ειδικά μετά τα αποτελέσματα των διαδοχικών βουλευτικών εκλογών του προηγουμένου έτους -και τις εκπλήξεις(;) που αυτά έκρυβαν- πολλοί φιλελεύθεροι -κυρίως- αρθρογράφοι, διανοούμενοι, δημοσιογράφοι και πολιτικοί έχουν εισάγει στον δημόσιο διάλογο τη θεωρία των «άκρων» και την πρακτική της εξίσωσης ή/και της εξομοίωσης τους, σε μια υποτιθέμενη λογική διμέτωπου αγώνα υπεράσπισης των αρχών και των αξιών του κοινοβουλευτισμού, της αστικής δημοκρατίας και της συνταγματικής έννομης τάξης, έναντι όσων ακραίων πολιτικών σχηματισμών φέρονται να τις αντιστρατεύονται. Πιο συγκεκριμένα, δεν είναι λίγοι αυτοί οι οποίοι εξομοιώνουν τις «ακραίες» αντιλήψεις του κόμματος της μείζονος αντιπολίτευσης με τον νεοεισελθόντα στο κοινοβούλιο ναζιστικό σχηματισμό της Χρυσής Αυγής, και εκφράσεις όπως... το «φαιοκόκκινο μέτωπο» ή ακόμα και... οι «Συριζαυγίτες», χρησιμοποιούνται και γράφονται όλο και συχνότερα. Η επιχειρούμενη τεκμηρίωση αυτής της ισοπεδωτικής προσέγγισης περιλαμβάνει ιδεολογικο-φιλοσοφικές αναλύσεις και παραλληλισμούς της αντιδημοκρατικής και ανελεύθερης φύσης του φασισμού και του κομμουνισμού, ιστορικές αναφορές στα εγκλήματα του ναζισμού και του σταλινισμού και -πρωτίστως- την υπενθύμιση ότι η βία και η ανομία στη χώρα μας προέρχονται και από την ακροδεξιά και από την ακροαριστερά (ίσως δε,... κυρίως από την ακροαριστερά).

   Η εκτίμηση μου είναι, ότι η επιχειρούμενη αυτή εξομοίωση των «άκρων» είναι αμετροεπής και ενδεχομένως επικίνδυνη. Εξυπηρετεί -πιθανότατα- συγκεκριμένες πολιτικές επιδιώξεις και κομματικούς σχεδιασμούς, αλλά δεν παύει να αναδεικνύει θολή ιστορική ματιά και μυωπική πολιτική οπτική.

«Ούτε νόμιμο, ούτε ηθικό»: Το βαρύ τίμημα της απαξίωσης των θεσμών

Δεν υπάρχουν θεσμοί, παρά μόνο ο κυρίαρχος λαός
                                             Ανδρέας Παπανδρέου

Αν η εξουσία διαφθείρει, η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα
                              Λόρδος Acton, Άγγλος ιστορικός (1834-1902)

O κλασσικά περιγραφόμενος λαϊκισμός, είτε στην αριστερίστικης ρητορικής, είτε στην πατριδοκάπηλη, εκδοχή του (είτε στον πρωτοπασοκικό-ανδρεοπαπανδρεϊκό συγκερασμό τους π.χ.) και ο «φωδιστικός» αντι-λαϊκισμός των ελίτ, παρά τις πολιτικές αψιμαχίες και αντιπαραθέσεις των εκπροσώπων τους μοιράζονται δύο κρίσιμα κοινά χαρακτηριστικά: την αντιμετώπιση των πολιτών ως νήπια που χρειάζονται καθοδήγηση, αδιαμεσολάβητη και εν λευκώ εκπροσώπηση, «πολιτικά χαρισματική» ή «τεχνοκρατικής αυθεντίας» διακυβέρνηση και μια βαθειά απαξία ή/και περιφρόνηση για τους θεσμούς (κυρίως όσους σχετίζονται με οποιαδήποτε μορφή δημοκρατικής νομιμοποίησης ή ελέγχου) και τα θεσμικά αντίβαρα της διάκρισης των εξουσιών. Ο πολιτικάντικος λαϊκισμός και ο ελιτίστικος αντιλαϊκισμός είναι υπό μία έννοια δύο όψεις του ίδιου, απεχθανόμενου στην ουσία την δημοκρατικά θεσμισμένη κοινωνία των πολιτών, νομίσματος. Όπως, ίσως δύο όψεις του ιδίου νομίσματος θα μπορούσαν να θεωρηθούν και δύο εκπρόσωποι των δύο αυτών σχολών σκέψης και πολιτικής δράσης: ας πούμε, για παράδειγμα (έτσι...τυχαία)... ο Άκης Τσοχατζόπουλος και ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου.