Ο όρος ήπιος δεσποτισμός πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον σημαντικό φιλελεύθερο Γάλλο διανοητή, ιστορικό και πολιτικό του 19ου αιώνα
Alexis de Tocqueville στο μνημειώδες έργο του
«Η δημοκρατία στην Αμερική». Ο Tocqueville περιέγραψε μια κατάσταση όπου
«οι κυβερνήσεις έχουν εκτεταμένες, ενδεχομένως τυραννικές εξουσίες, αλλά οι πολίτες δεν αισθάνονται να καταπιέζονται, ούτε να διώκονται» και έκανε λόγο για μια εκδοχή
«απόλυτης εξουσίας ικανής να στέκεται δίπλα σε κάθε άνθρωπο και να τον κατευθύνει». Ο νέος αυτός δεσποτισμός είναι πιο εκτεταμένος και πιο ήπιος, υποβαθμίζει τους ανθρώπους χωρίς να τους βασανίζει. Σύμφωνα με τον Γάλλο σκεπτικιστή
«η νέα αυτή εξουσία καθιστά λιγότερο χρήσιμη και πιο σπάνια τη χρησιμοποίηση της ελεύθερης βούλησης, δεν συντρίβει τη θέληση, αλλά τη μαλακώνει, τη λυγίζει, σπανίως την κατευθύνει σε δράση, αλλά ενοχλεί, καταπιέζει, εκνευρίζει, καταπραϋνει, αποβλακώνει, και τελικά οδηγεί κάθε έθνος, να γίνει ένα κοπάδι από φοβισμένα, εργατικά πρόβατα που βοσκός τους είναι η κυβέρνηση». Η οπτική του Tocqueville δεν απηχεί μόνο την κλασσική φιλελεύθερη ανησυχία για τις δυνατότητες παρεμβατισμού του κεντρικού κράτους στη ζωή και τις δραστηριότητες των πολιτών, πηγαίνει ένα -κρίσιμο- βήμα παρακάτω:
εφιστά τον κίνδυνο της εθελοδουλίας, της -τρόπον τινά- «αυτόβουλης» εκχώρησης ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, της φαινομενικά ανώδυνης υποταγής σε μια όλο και πιο ανεπαίσθητη και συνάμα όλο και πιο καθολική κρατική αυθαιρεσία.
